Yaşamımızın yaklaşık üçte birini uyuyarak geçiriyoruz. Peki bu uzun saatler boyunca beynimiz neler yapıyor?
University of Geneva bilim insanları bir yapay zeka yaklaşımı kullanarak uyku halinde ne düşündüğümüze dair bazı ipuçları yakalamayı başarıyorlar.
Uyku suresi boyunca dışarıdan uyarı almayan beyin sadece gerekli olanları tutmak için gün içinde elde ettiği bilgileri tekrar gözden geçiriyor ve bunu yapabilmek için farklı bölümleri arasında bir içsel diyalog gerçekleştiriyor. Daha fazlası, bir bilgiyi bir ödülle ilişkilendirmek onu uzun vadede hatırlamayı kolaylaştırıyor.
Nature Communications’ta yayınlanan bu çalışma uykudaki insan zihnine adeta bir pencere açıyor.
Beyin aktivitesini çözümleyecek araçların olmayışı, uykudaki düşüncelerimizin içeriğine ulaşmamıza engel oluyor ancak, uykunun hafi zayi pekiştirme ve duygu yönetiminde çok önemli rolleri olduğunu biliyoruz. Uyurken gün boyu oluşturulan hafıza yolu tekrar aktifleştiriliyor ve bu durum duygularımızı yönetmemize yardımcı oluyor.
Araştırmacılar derin uykuda beyin aktivitesinin şifrelerini çözecek bir dekoder geliştirerek uyurken hangi beyin bölümlerinin aktive olduğunu ve olumlu duyguların bu surece olan etkisini gözlemlemek istiyorlar.
Deneyin gerçekleştirilmesi için gönüllülerden akşam saatlerinde MRI’a bağlanarak iki video oyunu oynamaları isteniyor: bunlardan biri “bil bakalım kimim?” tarzında bir yüz tanıma oyunu, diğeri ise çıkışı aradıkları bir labirent oyunu. Bu iki oyunun tercih edilme sebebi tamamen farklı beyin bölümlerini aktive etmeleri.
Katılımcılar fark etmeden oyunlara müdahale ediliyor ve oyunlardan sadece bir tanesini kazanmaları sağlanıyor böylece katılımcı kazandığı oyunu olumlu bir duyguyla ilişkilendiriyor. Sonrasında MRI’a bağlı bir şekilde gönüllülerden 1-2 saat uyumaları isteniyor ve beyin aktiviteleri tekrar kaydediliyor.
Uykuda bile beyin ödülleri seviyor
Uyanıkken ve uyurken kaydedilen MRI görüntüleri karşılaştırıldığında çok benzer sonuçlarla karşılanıyor. Katılımcılar uykuya ilk daldıklarında beyin aktivitesi değişiyor ve oynadıkları her iki oyunu da tekrar düşünüyorlar ancak derin uykuya geçer geçmez sadece kazandıkları oyunu düşünüyorlar. Deneyden iki gün sonra katılımcılardan bir hafıza testi yapmaları isteniyor: oyundaki yüzleri tanıma ve labirentin başlangıç noktasını hatırlama. sonuçta kazandıkları oyuna dair hafızalarının daha kuvvetli olduğu gözlemleniyor.
Editor: Şirin Arda
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2021/07/210715124527.htm
